domingo, 27 de julio de 2008

Mulleres.

Confeso que non estaba previsto escribir esta entrada, pero o xornal de hoxe trata sobre o avance do número de vítimas pontevedresas do golpe, feito polo proxecto de investigación Nomes, voces e lugares e, de pasada, afírmase no artigo que solo houbo unha muller fusilada de Pontevedra.


Abro un paréntese: 1º.- Debemos distinguir entre as vítimas de Pontevedra (68 segundo o informe) e as vítimas en Pontevedra, que superan amplamente os dous centos de persoas. 2º Hai, polo menos, dúas mulleres fusiladas de Pontevedra, ámbalas dúas tras consello de guerra: Consuelo Acuña Iglesias (en sitios aparece Janeiro), o 14-12-36 e Elvira Lodeiro González o 19 do mesmo mes, as dúas de Salcedo e fusiladas en Monte Porreiro. ( Véxase: Morrer en Salcedo).

Pois ben, a lectura do xornal faime lembrar que o papel das mulleres como vítimas da represión tras o golpe, queda moitas veces nun segundo plano, eclipsadas- do mesmo xeito que moitos obreiros- polos casos de persoas máis coñecidas por ocupar postos politicamente máis relevantes.


Non hai maior castigo que a morte pero a dor máis grande, o maior sufrimento, acaso sexa o que afecta a aqueles que sobreviven aos seus seres máis queridos, é unha sorte de morte que se prolonga no tempo. E as sobreviventes foron as mulleres. Elas van sufrir a represión directa do cárcere, das malleiras e outras vexacións que non custa traballo supoñer e que se calan, pero tamén serán as que teñan que tirar para adiante, moitas con fillos pequenos, cos seus homes mortos, no cárcere ou fuxidos e cos seus bens incautados pola lei de responsabilidades políticas. Algunhas andando no estraperlo ou na busca do volframio ou traballando de sol a sol, como a filla e neta de R. Meis que aproveitaban a lúa chea para sachar o seu millo porque de día tiñan que ir ao xornal.


Poñámonos no lugar de Celia, Marina, Angelita...ás que lle cortan o pelo ao cero e lles pintan UHP na fronte por teren desfilado coas milicias, soportando as burlas, mesmo as cancións da época ( Pelonaaa, sen pelos/cuatro pelos que tenías/ los vendiste de estraperlo...).

Poñámonos tamén no das mulleres que, escondidas na xunqueira do Cobo, escoitan cantar aos seus homes e familiares e logo os disparos, un 17 de abril do 37.


¿Cal sería a dor da muller dun dos fusilados de Marín que, segundo me contaba a súa filla, bótase a correr detrás da camioneta que saía da Normal ata Monte Porreiro e, cando chega alí, xa o seu home estaba morto e volta a unha funeraria para que lle fíen unha caixa que leva ao lombo para que non o enterren sen ela?


Tampouco é difícil imaxinar a cara de terror cando os cívicos entraban na casa furando os bocois, indo o viño a monte, co pretexto de ver se había escondidos dentro.

¿ Que pasaría pola cabeza de Maruja cando vai correndo a ver o corpo torturado e mutilado do que fora, facía anos, o seu mozo e que no agosto do 36 aparece na subida a Bora?


Tamén é o momento de lembrar á señora Carme e as idas ao monte para buscar toxo e deixarlle comida e roupa aos seus irmáns, fuxidos entre Mourente e Marcón.


¿Cal non sería a dor de Ita Lia Kuper mentres le a carta (estarrecedora di un comentarista neste blog) que lle dirixe o seu fillo Jacobo Zbarsky antes de morrer?

¿A cantas mortes equivale a dor da muller entrada en anos que aparece nunha foto abrazada ao piñeiro da carretera de Campañó, na Caeira, onde xunto a outros compañeiros, fusilaron ao seu fillo Víctor Casas?.


Calquera día, hoxe sen máis, é preciso lembrar a Consuelo e Elvira e aos centos de mulleres que sufriron, nelas e nos seus, a barbarie.

3 comentarios:

Isaac dijo...

Nunca pensei que o proxecto interuniversitario "As voces, os nomes, os lugares...." acabará co tema, e realizase un censo máis ou menos exacto da cuestión. Dicir que só houbo unha, dúas, tres fusiladas en Pontevedra provincia, ou en Pontevedra cidade, é algo así como aventurar unha cifra por non estar calados. Confío pouco no que saia de aí, pois o certo é que houbo que correr, por presións políticas, para presentar uns resultados que lle interesaban á consellería, aínda a risco de ser pouco serios.
Como en tantas outras cousas, cada vez confío menos nos "políticos de profesión", e nas razóns que dan para facer.
Normalmente, detrás das súas decisións, sempre hai outras razóns que non nos dan, e que si son as realmente importantes.
Tampouco estou dacordo cun certo tipo de forma de contar a historia, pero iso xa é fariña doutro costal, e haberá que agardar por mellor ocasión para expresarse.

Gonzalo.

Paco de Jerez dijo...

A/A Xosé Álvarez Castro:

Ante todo mis disculpas por no utilizar la lengua gallega, pero lamentablmente la desconozco.

En relación a la última entrada de tu blog sobre las mujeres presas, deseo comentarte que en el blog llamado "TODOS LOS ROSTROS" http://todoslosrostros.blogspot.com(que vengo manteniendo en la web desde hace un pr de meses) hay numerosas entradas sobre la mujer y el mundo penitenciario femenino franquista. Son en concreto las publicadas el 27 de junio ("Las represalias se ceban en las mujeres"), 29 de junio ("Iglesia, fascismo y represión"), 30 de junio ("Los niños perdidos del franquismo"), 7 de julio ("Las mujeres no se arredran"), 19 de julio ("116 mujeres y 56 niños, muertos en la prisión de Saturrarán"), 21 de julio ("La terrible prisión de Les Corts, Barcelona"), 24 de julio (dos entradas: "Tomasa Cuevas, Juana Doña, y otras presas políticas del franquismo" y "Prisión de Mujeres de Las Ventas, de Madrid") y 26 de julio ("Las represaliadas por el franquismo sufrieron por mujeres y por rojas").

Estos textos estan ilustrados con un total de 108 fotografías de grupos de mujeres presas en el interior de cárceles franquistas.

Además, entre las cerca de 500 imágenes de grupos de presos en las prisiones de Franco, existen varias referidas a cárceles en Galicia (San Simón, fundamentalmente). Espero que el blog os pueda ser de utilidad.

Un abrazo.
paco_de_jerez@yahoo.es
administrador de http://todoslosrostros.blogspot.com
y de http://es.groups.yahoo.com/group/valdenoceda/

Xosé Álvarez Castro dijo...

Muchas gracias por tu aportación de enlaces que, sin duda, serán de gran utilidad para los lectores de este blog para conocer con más amplitud el fenómeno de la represión en general y sobre las mujeres en particular. En una de las páginas que administras veo que aparece el penal de Valdenoceda en el que tantos gallegos sufrieron represión, entre ellos algunos pontevedreses sobre los que escribiremos aquí en el futuro. Un abrazo.